जागतिक मध्यस्थ म्हणून भारताचं स्थान बळकट

Story by आवाज़ मराठी | Published by admin2 • 3 d ago

रशियातील शिखर परिषदेत तीन महाशक्तींचे नेते

नवी दिल्ली

ब्रिक्स आणि जी ७ या परिषदांमध्ये भारताची भूमिका महत्वाची ठरते. भारत हा जागतीक मुत्सदेगीरीतील एक महत्वाचा खेळाडू बनला आहे. BRICSमध्ये भारताचा सहभाग असणं हे जागतिक राजकारणातील भारताचं विशेष स्थान अधोरेखित केलं आहे. कॅनडा वगळता G7 सारख्या मोठ्या पाश्चात्य देशांशी चांगले संबंध ठेवताना भारतानं चीन, रशिया आणि विकसनशील देशांशी आपले संबंध चांगल्या पद्धतीनं राखले आहेत. या सर्व गटांशी संवाद साधण्याची भारताकडं क्षमता आहे, त्यामुळं जागतिक प्रश्न सोडवण्याच्या दृष्टीनं किंवा नवनिर्मितींमध्ये भारत हा आता जागतीक मध्यस्थ म्हणून आपलं स्थान बळकट करतो आहे.

रशियातील कझान इथं नुकत्याच झालेल्या ब्रिक्स परिषदेनं जागतिक घडामोडींमध्ये भारताचं वेगळं स्थान अधोरेखित केलं आहे. शिखर परिषदेदरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन, चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग आणि इतर नेत्यांची भेट घेतली. तसंच जागतिक शांतता आणि स्थिरतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारतानं वचनबद्धतेवर भर दिला. या परिषदेनं जागतिक स्तरावर भारताच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेवर प्रकाश टाकला. प्रसिद्ध जागतिक राजकीय तज्ज्ञ इयान ब्रेमर यांनीही भारताचं नेतृत्व आणि चीनशी शांततापूर्ण संबंध राखण्याच्या क्षमतेबद्दल कौतुक केलं आहे.

BRICS बैठकीत भारताचे राजनैतिक प्रयत्न पूर्णपणे प्रदर्शित झाले, पंतप्रधान मोदींनी अनेक जागतिक नेत्यांशी गंभीर चर्चा केली. चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्याशी त्यांची भेट ही महत्त्वाची घटना होती, जी चार वर्षांच्या तणावपूर्ण संबंधांनंतर त्यांची पहिली औपचारिक चर्चा झाल्यामुळं लक्षणीय होती.

विशेषत: चीनसारख्या प्रमुख राष्ट्रांसोबतचे संबंध संतुलित करण्याच्या भारताच्या प्रयत्नांना स्पष्ट क्रते. भारत आणि चीन यांच्यातील हे थे्ट संभाषण तेव्हा घडले जेव्हा दोन्ही राष्ट्रे त्यांच्या लष्करी कमांडर्समध्ये 30 हून अधिक वेळा चर्चेच्या चार वर्षांच्या लष्करी अडथळ्याचे निराकरण करण्याचा प्रयत्न करत होते. हे जागतिक मध्यस्थ म्हणून काम करण्याचा प्रयत्न करताना आपल्या उत्तर शेजारी देशासोबत तणाव कमी करण्यासाठी भारताचे प्रयत्न दर्शवते.

त्याचबरोबर रशिया-समर्थक आणि युक्रेन समर्थक दोन्ही गटांनी सतत संघर्ष सोडवण्यासाठी भारतानं मदतीचं आवाहन केल्यामुळं, भारत आपल्या राजकीय जबाबदाऱ्या संतुलित करत आहे.

या बैठकीत मोदींनी इराणचे मसूद पेझेश्कियान यांचीही भेट घेतली आणि जागतिक शांततेला पाठिंबा देण्याच्या भारताच्या समर्पणावर भर दिला. चीनने पाकिस्तानला दिलेल्या पाठिंब्यावर टीका करताना मोदींनी दहशतवादावरील दुटप्पीपणा बंद करण्याचे आवाहन केले. भारताला धोका निर्माण करणाऱ्या दहशतवादी गटांना ते देश समर्थन आणि निर्यात करत असले तरीही पाकिस्तानचे रक्षण करणाऱ्या देशांवर त्यांनी विशेष टीका केली.

BRICS 2024 मध्ये भारताचा सक्रिय सहभाग जागतिक, आर्थिक आणि राजकीय घटनांवर चांगला प्रभाव टाकत आहे . हे आंतरराष्ट्रीय संबंध आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेचे भविष्य निश्चित करण्यात भारताची महत्त्वपूर्ण भूमिका दिसून येते. BRICSमधील देशांना वेगानं वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थांपैकी एक म्हणून, भारत डिजिटल तंत्रज्ञान, शाश्वत विकास आणि आंतरराष्ट्रीय मुत्सद्देगिरीमध्ये आघाडी घेऊ शकतो.

यामुळे भारताला जागतिक स्तरावर अधिक प्रभाव पाडता येईल. हे भारताला रशियाशी आपले संबंध अधिक दृढ करण्यास, चीनशी संवाद साधण्यास आणि जागतिक प्रशासन सुधारणांमध्ये सहभागी होण्यास अनुमती देते. रशिया आणि पाश्चिमात्य या दोन्ही देशांसोबत मजबूत संबंध असलेला एक असंलग्न देश म्हणून भारताचा विशेष दर्जा त्याला जागतिक संघर्षांमध्ये मध्यस्थ म्हणून काम करण्यास सक्षम करतो.