अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी कॅनडा, मेक्सिको आणि चीनवरील आयातींवर नवे टॅरिफ्स लादल्याने व्यापार तणाव वाढला आहे. या निर्णयावर अमेरिका, कॅनडा, मेक्सिको आणि चीनकडून तीव्र प्रतिक्रिया उमटल्या असून, आंतरराष्ट्रीय बाजारही अस्थिर होण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
ट्रम्प यांचे टॅरिफ्स लादण्याचे कारण
ट्रम्प यांनी आपल्या या निर्णयाचे समर्थन करताना म्हटले आहे की, हे टॅरिफ्स अमेरिकेच्या संरक्षणासाठी आवश्यक आहेत. त्यांनी याचा संबंध फेंटानिलसारख्या अवैध औषधांच्या निर्यातीनियंत्रणाशी जोडला असून, कॅनडा आणि मेक्सिकोला अमेरिकेच्या सीमांवर कडक पावले उचलण्याचे आवाहन केले आहे.
नव्या आदेशानुसार, ट्रम्प यांनी आर्थिक आणीबाणी जाहीर करून पुढील टॅरिफ्स लागू केले आहेत:
* सर्व चीनी आयातींवर १०% टॅरिफ्स
* कॅनडा आणि मेक्सिकोवरील आयातींवर २५% टॅरिफ्स
* कॅनडाच्या ऊर्जा उत्पादनांवर - तेल, नैसर्गिक वायू आणि वीज - १०% टॅरिफ्स
जर या देशांनी प्रत्युत्तरादाखल उपाययोजना केल्या, तर हे टॅरिफ्स आणखी वाढवले जातील, असा इशारा अमेरिकेने दिला आहे.
कॅनडा, मेक्सिको आणि चीनची तीव्र प्रतिक्रिया
कॅनडाचे पंतप्रधान जस्टिन ट्रुडो यांनी या निर्णयावर नाराजी व्यक्त करताना याला "फूट पाडणारा निर्णय" म्हटले आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार, यामुळे दशकांपासून चालत आलेल्या आर्थिक सहकार्याला तडा जाईल.
प्रत्युत्तरादाखल, कॅनडाने १५५ अब्ज डॉलर किमतीच्या अमेरिकी वस्तूंवर २५% टॅरिफ्स लादण्याची घोषणा केली असून, यात शेती व मद्यनिर्मिती उद्योगांचा समावेश आहे. ब्रिटिश कोलंबिया प्रांताने यावर आणखी एक पाऊल उचलत सरकारी दारू दुकानांतून अमेरिकी मद्य उत्पादन हटवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
मेक्सिकोने अमेरिकी आरोप फेटाळले
मेक्सिकोच्या राष्ट्राध्यक्ष क्लॉडिया शेंबाउम यांनी ट्रम्प यांच्या आरोपांना "बिनबुडाचे" म्हणत कडाडून विरोध केला आहे. मेक्सिकोने देखील प्रत्युत्तरादाखल टॅरिफ्स लागू केले असून, आर्थिक हितसंबंध वाचवण्यासाठी आणखी उपाययोजना करण्याचा इशारा दिला आहे.
चीनचा अमेरिकेविरोधात डब्ल्यूटीओमध्ये अर्ज
चीनने नव्या टॅरिफ्सचा तीव्र निषेध करत "योग्य ती पावले उचलली जातील" असे जाहीर केले आहे. तसेच, अमेरिकेच्या चुकीच्या व्यापार धोरणाविरोधात जागतिक व्यापार संघटनेत (डब्ल्यूटीओ) तक्रार दाखल करण्याची घोषणा केली आहे.
आर्थिक परिणाम आणि महागाईची भीती
अर्थतज्ज्ञांच्या मते, ट्रम्प यांच्या या नव्या धोरणामुळे मोठे आर्थिक परिणाम दिसून येऊ शकतात:
* किराणा माल, मोटारी आणि घरबांधणीच्या खर्चात मोठी वाढ
* आर्थिक विकासात घट आणि महागाईत वाढ
* सामान्य अमेरिकी कुटुंबासाठी दरवर्षी अंदाजे १,१७० डॉलरचा अतिरिक्त भार
या पार्श्वभूमीवर, डेमॉक्रॅट्सनी ट्रम्प यांच्यावर टीका करताना म्हटले आहे की, त्यांच्या व्यापार धोरणामुळे अमेरिकेतील किमती वाढतील. सिनेटचे बहुसंख्य नेते चक शुमर यांनी देखील ही चिंता व्यक्त करत अमेरिकन नागरिकांना इंधन आणि अन्नधान्य महाग होण्याचा इशारा दिला आहे.
अमेरिकेच्या व्यापार धोरणात मोठा बदल?
व्हाइट हाऊसच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, महागाई आणि ऊर्जा दरवाढ होण्याचा धोका असला तरी अमेरिकेच्या आर्थिक वर्चस्वाला पुन्हा प्रस्थापित करणे हे ट्रम्प यांच्या धोरणाचे अंतिम उद्दिष्ट आहे.
अमेरिकी उद्योगांवर या धोरणाचा मोठा परिणाम होणार असून, कॅनडा आणि मेक्सिकोवरील निर्बंधांमुळे वाहननिर्मिती, गृहनिर्माण आणि कृषी क्षेत्राला मोठा फटका बसणार आहे.
आर्थिक तज्ज्ञ विल्यम रेइन्स यांनी या धोरणावर टीका करताना म्हटले आहे की, "कच्च्या मालावर टॅरिफ्स लावल्याने अमेरिकी उत्पादकांची स्पर्धात्मकता कमी होईल."
ट्रम्प आपल्या आक्रमक व्यापार धोरणावर ठाम आहेत. त्यांनी युरोपियन युनियनवरील अतिरिक्त टॅरिफ्स, तसेच संगणकीय चिप्स, पोलाद आणि औषधांवर नवीन निर्बंध लादण्याचे संकेत दिले आहेत. त्यामुळे त्यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळातही व्यापार संघर्ष हे प्रमुख वैशिष्ट्य राहील, असे स्पष्ट झाले आहे.