G२० चे यशस्वी आणि ऐतिहासिक आयोजन केल्यामुळे जगभर भारताचा डंका वाजतो आहे. गेल्या नऊ वर्षांमध्ये भारताने वेगवेगळ्या क्षेत्रांमध्ये केलेल्या लक्षणीय प्रगतीचेच हे द्योतक आहे. या काळात भारताने केलेल्या प्रगतीचा, विशेषतः अर्थव्यवस्था, पायाभूत सुविधा, तंत्रज्ञान, आरोग्य सेवा, शिक्षण, आणि सामाजिक न्याय या क्षेत्रांत घेतलेल्या गरुडझेपेचा धावता आढावा खाली घेण्यात आला आहे.
अर्थव्यवस्था
गेल्या नऊ वर्षांमध्ये भारताची अर्थव्यवस्था झपाट्याने वाढली आहे. २०१४ मध्ये भारताची GDP $२.२ ट्रिलियन होती, जी २०२३मध्ये वाढून $४.५ ट्रिलियन इतकी झाली आहे. भारत आता जगातील पाचवी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था आहे. या वाढीचे कारण म्हणजे मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक, तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि निर्यात वाढ. गेल्या नऊ वर्षांत, भारताची अर्थव्यवस्था वार्षिक सरासरी ७% पेक्षा जास्त वाढली आहे. यामुळे भारतातील गरीबीचे प्रमाण कमी झाले आहे आणि मध्यमवर्ग वाढला आहे.
पायाभूत सुविधा
या काळात भारताने पायाभूत सुविधांमध्ये मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक केली आहे. यामध्ये रस्ते, रेल्वे, विमानतळ, आणि ऊर्जा पायाभूत सुविधांचा समावेश होतो. यामुळे वाहतूक आणि दळणवळण प्रणालीमध्ये लक्षणीय सुधारणा झाली आहे.
तंत्रज्ञान
२०१४ पासून भारताने तंत्रज्ञान क्षेत्रात लक्षणीय प्रगती केली आहे. भारत आता जगातील एक महत्त्वाचा तंत्रज्ञान हब बनला आहे. भारतात स्टार्टअप उद्योगात मोठी वाढ झाली आहे आणि भारत आता जगातील चौथे सर्वात मोठे स्टार्टअप हब आहे. यामध्ये स्टार्टअप उद्योग, माहिती तंत्रज्ञान, आणि इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योगाचा समावेश होतो.
आरोग्य सेवा
मागील नऊ वर्षांमध्ये भारताने आरोग्य सेवा क्षेत्रातही लक्षणीय प्रगती केली आहे. या काळात भारत सरकारने आरोग्य सेवांवर मोठी गुंतवणूक केली आहे. यामध्ये सार्वजनिक आरोग्य सेवा, खाजगी आरोग्य सेवा, आणि औषध उद्योगाचा समावेश होतो. यामुळे भारतातील लोकांचे आरोग्य सुधारले आहे. यामुळे भारतातील बाल मृत्यू दर कमी झाला आहे आणि आयुर्मान वाढले आहे. भारतातील बाल मृत्यू दर ५० प्रति १००० जन्मांवरून २९ प्रति १००० जन्मांपर्यंत खाली आला आहे.
शिक्षण
भारताने शिक्षण क्षेत्रातही या काळात लक्षणीय प्रगती केली आहे. प्राथमिक शिक्षण, माध्यमिक शिक्षण, आणि उच्च शिक्षण यावर विशेष भर देण्यात आला आहे. साहजिकच भारतातील शिक्षणाचे प्रमाण वाढले आहे. आता भारतातील साक्षरता दर ७४% वरून ८२% पर्यंत वाढला आहे.
सामाजिक न्याय
या काळात भारताने सामाजिक न्याय क्षेत्रातही लक्षणीय प्रगती केली आहे. यामध्ये महिला सशक्तीकरण, दलित आणि आदिवासी हक्क, आणि LGBTQ अधिकारांचा समावेश होतो. वसाहतकालीन कायदे बदलाची ऐतहासिक सुरुवातही नुकतीच झाली आहे.
'भारतोदया'विषयीचे हे महत्त्वाचे लेखही वाचा: