रशिया आणि युक्रेन यांच्यात सुरू असलेल्या संघर्षादरम्यान पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या राजनैतिक डावपेचांनी भारताला जागतिक स्तरावर महत्त्वाचा खेळाडू म्हणून स्थान दिले आहे. मोदींच्या नुकत्याच झालेल्या युक्रेनच्या दौऱ्याने, तीन दशकांहून अधिक काळातील भारतीय पंतप्रधानांच्या पहिल्या भेटीमुळे केवळ भारतातील चर्चेलाच उधाण आले नाही तर परस्परविरोधी जागतिक शक्तींमध्ये नाजूक संतुलन राखण्याची त्यांची क्षमता देखील दिसून आली.
रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांसोबत भारताच्या ऐतिहासिक संबंधांसह या समतोल कृतीने या अशांत काळात शांतता प्रस्थापित करण्यासाठी पंतप्रधान मोदींच्या क्षमतेबद्दल आशा निर्माण केल्या आहेत. मग ती भारताने आयोजित केलेली जी-२० शिखर परिषद असो, किंवा सहा आठवड्यांच्या अंतराळात रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांना झालेल्या भेटी असोत.
रशिया-युक्रेन संघर्षाच्या काळात हे संबंध सांभाळणे जागतिक दबावादरम्यान भारताची तटस्थ भूमिका आव्हानात्मक आहे. अमेरिकेच्या नेतृत्वाखाली पाश्चात्य देशांनी रशियाच्या विरोधात भूमिका घेण्यासाठी देशांवर दबाव आणला आहे. मात्र, भारताने तटस्थता राखली आहे. संवाद आणि शांततेचा पुरस्कार केला आहे. रशियाला एकाकी पाडण्याच्या आंतरराष्ट्रीय दबावाला विरोध करताना केंद्र सरकार रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांशी चर्चा करत आहे. पाश्चिमात्य निर्बंधांना न जुमानता कच्च्या तेलाच्या खरेदीसह भारताच्या रशियाशी सुरू असलेल्या व्यापार व्यवहारांवरून हे स्पष्ट होते.
मोदींचा युक्रेन दौरा हा भारताच्या शांततेसाठीच्या कटिबद्धतेचे आणि त्यात सहभागी असलेल्या सर्व पक्षांशी संवाद साधण्याच्या इच्छेचे प्रतीक आहे. रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांत त्यांचे झालेले उत्स्फूर्त स्वागत पूर्व आणि पश्चिम यांच्यातील दरी कमी करण्यास सक्षम राष्ट्र म्हणून भारताचे अद्वितीय स्थान अधोरेखित करते. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आदराची आज्ञा देण्याची त्यांची क्षमता या स्वागतांमधून दिसून येते.
रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांसोबत गुंतण्याचे मोदींचे प्रयत्न आणि संवाद आणि शांततेवर त्यांचा भर यामुळे भारताला या संघर्षात संभाव्य मध्यस्थ म्हणून स्थान मिळू शकते. भारताचे ऐतिहासिक अलाइनमेंट धोरण, तटस्थतेच्या सध्याच्या भूमिकेसह, मध्यस्थ म्हणून काम करण्यासाठी आवश्यक असलेली विश्वासार्हता देते. याव्यतिरिक्त, जागतिक स्तरावर भारताचा वाढता प्रभाव आणि रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांच्या नेत्यांशी मोदींचे वैयक्तिक संबंध यामुळे भारताला दोन्ही बाजूंना वाटाघाटीत भूमिका बजावता येईल. मोदींच्या मुत्सद्दी प्रयत्नांवर प्रतिक्रिया मायदेशात मोदींच्या युक्रेन दौऱ्यावर सोशल मीडियावर संमिश्र प्रतिक्रिया उमटल्या आहेत. समर्थकांनी त्यांच्या मुत्सद्दी प्रयत्नांची प्रशंसा केली आहे.
.jpg "प्रातिनिधिक चित्र")
.jpg "प्रातिनिधिक चित्र")
