प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने देशभर विविध कार्यक्रम आयोजित केले जातात. या कार्यक्रमातून नागरिकांमध्ये देशभक्ती निर्माण करण्याचा, समाज प्रबोधन करण्याचा प्रयत्न केला जातो. नुकतेच मुंबईत गेटवे ऑफ इंडिया येथे 'जश्न-ए-हिंदुस्तान' हा उर्दू मुशायरा कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते. या संदर्भात माहिती आणि जनसंपर्क महासंचालनालय विभागाने सोशल मिडियावर माहिती दिली होती. यावर वाचकांच्या आणि रसिकांच्या प्रतिक्रिया देखील आल्या. त्यांनी अल्पसंख्यांक विभागाच्या या निर्णयाचे स्वागत केले. या कार्यक्रमात उर्दू शायरी, गझल आणि सूफी संगीताचे सादरीकरण झाले. यामुळे उर्दू भाषा आणि सांस्कृतिक परंपरेला प्रोत्साहनदेखील मिळाले.
'जश्न-ए-हिंदुस्तान' या कार्यक्रमाचे आयोजन अल्पसंख्याक विकास विभाग व महाराष्ट्र राज्य उर्दू साहित्य अकादमी यांच्या संयुक्त विद्यमाने करण्यात आले होते. प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने आयोजित हा कार्यक्रम मोठ्या आनंदात साजरा झाला. या कार्यक्रमाविषयी बोलताना अल्पसंख्यांक विकास विभागाचे सचिव रुचेश जयवंशी म्हणतात, “उर्दू ही एक भाषा नाही, तर ती आपल्या इतिहास आणि परंपरेचे प्रतीक आहे. उर्दू भाषा आणि उर्दू साहित्य वाढीसाठी आपण सर्वांनी काम केले पाहिजे. 'जश्न-ए-हिंदुस्तान' सारखे कार्यक्रम उर्दू भाषेचे जातं आणि संवर्धन करतात. तसेच सामाजिक एकतेला प्रोत्साहन देतात.”
शायरी, गझल आणि सूफी संगीताची पर्वणी
या मुशायऱ्यासाठी मुंबई आणि महाराष्ट्रातील कानाकोपऱ्यातून रसिक प्रेक्षक उपस्थित होता. या कार्यक्रमामध्ये उर्दू कविता, गझल आणि सूफी संगीत सादर करण्यात आले. शायर तसेच अतिरिक्त जिल्हाधिकारी मोनिका सिंग, शाहिद लतीफ, सिराज सोलापुरी, डॉ. कमर सुरूर फारूकी, नैम फराज, सदानंद बेंद्रे, अभिजित सिंग, वालिद जमाद, शौखत अली, तारीख जमाल, नईम फराझ यांनी त्यांच्या शायरीने रसिकांचे मनोरंजन करत कार्यक्रमात रंगत आणली. तर दुसरीकडे सिराज अहमद खान यांची गझल आणि सलमान अली यांच्या सूफी संगीताने या कार्यक्रमाला वेगळ्या उंचीवर नेले.
.png)
उर्दू भाषा आणि साहित्य
जश्न-ए-हिंदुस्तान या कार्यक्रमाचा उद्देश उर्दू भाषा आणि सांस्कृतिक परंपरेला प्रोत्साहन मिळवून देण्याचा होता. उर्दू भाषेचे अभ्यासक नवाज शरीफ याविषयी बोलताना म्हणतात, “उर्दू भाषेला ऐतिहासिक वारसा लाभला आहे. उर्दू साहित्य भारताच्या विविधतेतून आले आहे. या भाषेचा आपण अभ्यास केला तर यामध्ये विविध धर्म, समाज आणि संस्कृतींचा गंध दिसतो. उर्दू भाषेतील शायरी आपल्याला जवळची वाटते. आपल्या भावना व्यक्त करण्याचे माध्यम बहुतेक वेळा उर्दू कविता आणि गझल असतात. जश्न-ए-हिंदुस्तान यांसारख्या कार्यक्रमातून युवकांना उर्दू भाषेबद्दल आकर्षण निर्माण होत आहे ही चांगली गोष्ट आहे. यामुळे सर्वांना उर्दू साहित्याची ओळख होत आहे.”
.png)
उर्दू भाषेचे महत्व आणि योगदान
प्रजासत्ताक दिनाच्या निमित्ताने आयोजित या कार्यक्रमातून सौहार्द जपले गेले. सोबतच भारताची सांस्कृतिक परंपरा आणि विविधता अधोरेखित झाली आहे.
उर्दू ही केवळ मुस्लिमांची भाषा आहे असा एक गैरसमज आहे. या गोष्टीला उर्दू भाषेने आणि त्या भाषेतील साहित्याने छेद दिला आहे. सर्वाधिक देशभक्तीपर काव्यरचना या उर्दूमध्ये झाल्या आहेत. रामप्रसाद बिस्मिल, कुर्बान हुसेन, भगतसिंग यांच्यासारख्या अनेक क्रांतिकारकांनी फाशीवर जाण्याआधी उर्दू काव्य गायले आहे. भगतसिंग यांनी स्वतः देखील उर्दू काव्य लिहिले आहेत.
उर्दू आणि देशभक्तीचे फार पूर्वीपासूनच नाते आहे. परंतु अलीकडच्या काळात काही राजकीय घडामोडींमुळे तसेच उर्दू ही पाकिस्तानची राष्ट्रभाषा झाल्यामुळे उर्दू भाषेबद्दल काही पूर्वग्रह निर्माण झाला. यामुळे उर्दू साहित्याने भारतीयत्वासाठी दिलेल्या योगदानाकडे काहीस दुर्लक्ष झाले.
या कार्यक्रमातून भारतीयत्वासाठी आणि हिंदू मुस्लिम ऐक्यासाठी उर्दू ने दिलेल्या योगदानाची उजळणी घेण्यात आली. अशा कार्यक्रमांची परंपरा सुरु झाली पाहिजे. यामुळे नवीन पिढीला आपल्या संमिश्र संस्कृतीचे दर्शन घडेल, जी समजणे आज सर्वाधिक गरजेचे आहे.
.jpg "गेटवे ऑफ इंडिया येथे आयोजित 'जश्न-ए-हिंदुस्तान' कार्यक्रमातील क्षणचित्रे")
.jpg "प्रातिनिधिक चित्र")
.jpg "अजमते-ए-काश्मीर महोत्सवातील एक उत्कंठावर्धक क्षण")
.jpg "प्रातिनिधिक चित्र")