पॅरासिटामोलसहीत 'हे' ५२ औषधे गुणवत्तेच्या चाचण्यांमध्ये फेल

Story by आवाज़ मराठी | Published by Bhakti Chalak • 6 d ago

प्रातिनिधिक फोटो

केंद्रिय औषध मानक नियंत्रण संघटना (CDSCO) ने अलीकडेच त्यांच्या मासिक अहवालात धक्कादायक माहिती उघड केली आहे. या अहवालानुसार, पॅरासिटामॉलसह ५० हून अधिक औषधे "गुणवत्तेनुसार दर्जेदार नाहीत" असे घोषित करण्यात आले आहे. या अहवालात सामान्यतः वापरली जाणारी औषधे जसे की पॅरासिटामॉल, Pan D, Shelcal आणि कॅल्शियम सप्लिमेंट्स यांचा समावेश आहे. या औषधांच्या विशिष्ट बॅच क्रमांक आणि उत्पादन तारखा देखील नमूद करण्यात आल्या आहेत जेणेकरून नागरिकांना त्यांची ओळख पटवता येईल.

दर्जेदार औषधांचा अभाव

CDSCO च्या ऑगस्ट २०२४ च्या अहवालात "गुणवत्तेनुसार दर्जेदार नाहीत (NSQ Alert)" या श्रेणीत विविध औषधांचा समावेश करण्यात आला आहे. यात व्हिटॅमिन सी आणि डी3 गोळ्या, पॅरासिटामॉल, Pan D, अँटी-डायबेटिक औषध Glimepiride, उच्च रक्तदाबाचे औषध Telmisartan यांसारख्या औषधांचा समावेश आहे.

उपलब्ध माहितीनुसार, या औषधांचे उत्पादन Unicure India Ltd, Hetero Drugs, Health Biotech Ltd, Alkem Laboratories, Hindustan Antibiotics Limited (HAL), Life Max Cancer Laboratories, Pure & Cure Healthcare आणि Meg Lifesciences सारख्या विविध कंपन्यांनी केले होते. या औषधांचा नमुना यादृच्छिक पद्धतीने गोळा करण्यात आला होता.

गुणात्मक उत्पादनांवरील गंभीर परिणाम

अहवालानुसार, या औषधांच्या गुणवत्तेत घट दिसून आली आहे. उत्पादन प्रक्रियेत झालेल्या त्रुटी, अपूर्ण गुणवत्ता नियंत्रण आणि उत्पादनादरम्यान झालेल्या दूषिततेमुळे ही औषधे गुणवत्तेतून अपयशी ठरली आहेत. औषधांतील सक्रिय औषध द्रव्यांची असमानता यामुळे या औषधांचा प्रभाव कमी होऊ शकतो किंवा त्यांनी शरीरावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो.

डॉ. नरेंद्र सिंगला, (लीड कन्सल्टंट – अंतर्गत औषध, CK बिर्ला हॉस्पिटल, दिल्ली) यांनी इंडियन एक्सप्रेसला दिलेला माहितीनुसार, "दर्जेदार नसलेल्या औषधांमुळे गंभीर आरोग्य धोके निर्माण होऊ शकतात. जर औषधांतील सक्रिय औषध द्रव्यांची पातळी चुकीची असेल किंवा दूषितता असेल तर ही औषधे वेदना किंवा तापासारख्या स्थितींवर प्रभावी उपचार करू शकणार नाहीत आणि परिणामी ते शरीरावर विपरीत परिणाम करू शकतात."

जर तुमच्याकडे अहवालात दिलेल्या बॅचचे औषध असेल, तर त्याचे सेवन त्वरित थांबवा. संबंधित बॅच क्रमांक आणि समाप्तीची तारीख तपासा. जर तुमच्या औषधाचे बॅच या यादीत समाविष्ट असतील, तर तत्काळ तुमच्या डॉक्टरांचा किंवा फार्मासिस्टचा सल्ला घ्या. अशी औषधे सुरक्षितपणे परत करणे किंवा नष्ट करणे आवश्यक आहे.

पर्याय आणि पुढील काळजी

डॉ. सिंगला यांनी हे देखील सुचवले की, दुसरे विश्‍वासार्ह औषध ब्रँड वापरणे योग्य राहील. त्यासाठी पुढील औषध घेण्याआधी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.

सीडीएससीओच्या या धक्कादायक अहवालानंतर लोकांनी औषध खरेदी करताना अधिक जागरूक राहणे आवश्यक आहे. योग्य प्रमाणपत्रांची तपासणी करणे, जसे की ISO किंवा WHO-GMP, ही गुणवत्ता निर्देशांकांची खात्री असू शकते. अशा प्रकारच्या घटनेत लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे.

कसं ओळखाल डुप्लिकेट औषध?

डुप्लिकेट किंवा फेक कंपन्यांद्वारे बनवण्यात येणारी औषधं ही ओरिजनलच दिसतात. पण त्यांमध्ये काही सामान्य चुका असतात जसे की, लेबलिंगमध्ये स्पेलिंगमध्ये चुका किंवा ग्रामरमध्ये चुका. त्यामुळे नेहमी औषधं खरेदी करताना लेबलवरील माहिती व्यवस्थित वाचावी. त्याशिवाय ऑगस्ट २०२३ नंतर तयार करण्यात आलेल्या औषधांच्या पॅकेजिंगवर बारकोड किंवा क्यूआर कोड असतो. तो स्कॅन केल्यावर औषधाची पूर्ण माहिती मिळते. डुप्लिकेट औषधांवरील बारकोड किंवा क्यूआर कोड स्कॅन केल्यावर फार काही माहिती समोर येत नाही.